नेपालमा बन्दाबन्दी भएको पनि डेढ महिना नाघ्यो । पाँचौं पटक थपिएको बन्दाबन्दीको समय आगामी जेठ ५ गते सम्म छ । कठिन अवस्था भोग्दै छौं, भोलि त केहि सहज होला भन्दाभन्दै लामो समय वितिसक्यो । यसले मानव दैनिकीलाई ठूलै असर पु¥याउँदै गएको छ । सामान्य अवस्था आउन अझै कति समय लाग्ने […]
कोरोना माहामारीको बहुआयामिक प्रभाव
हाल माहामारीको रूपमा फैलिएको कोरोना भाइरसको सङ्क्रमणले विश्व थला परेको छ । यसले धनी, गरिब, विकसित, अविकसित देश तथा कुनै पनि वर्गलाई छुटाएको छैन । आज विश्वका २१५ भन्दा बढी राष्ट्रहरू कोरोना माहामारिको चपेटमा परेका छन् । नेपाल पनि प्रभाबित देश मध्येको एक हो । सङ्क्रमित भनिएका ९९ मध्ये हाल […]
लकडाउन, कृषि उत्पादन र बजार
नेपालमा कोरोना सङ्क्रमण फैलन नदिन सरकारले चैत्र ११ गतेबाट देशैभर लकडाउन गर्ने निर्णय लिएको थियो । पर्याप्त तयारी र सूचना नदिई गरिएको लकडाउनको कारण भूमिहीन, साना किसान र दैनिक ज्याला मजदूरी गर्ने परिवारलाई जीविकोपार्जनमा कठिनाई भइरहेको छ । आम्दानी बन्द छ । उनीहरूलाई खाद्यान्न खरिदमा समस्या भएको छ । त्यसैले […]
लकडाउनमा विगत सम्झदैं
कोभिड–१९ को सङ्क्रमणबाट बच्नको लागि सरकारले गत चैत्र ११ गतेदेखि देशभर लकडाउनको घोषणा गरेको छ । अहिले हामी घर घरमा नै छौं। यसरी बसिरहँदा पनि दिन चर्यामा खासै धेरै फरक छैन । कार्यालय जाँदा बिहानको घर धन्दा, खाजा, सार्वजनिक रुटका गाडी चढ्ने, ओर्लने, जाममा परी फस्ने र सिटमा बस्ने अवसर […]
कोरोना प्रभाव : कृषि र शिक्षाको बहस थालौं
आज विश्वका २१५ भन्दा बढी राष्ट्रहरू कोरोना माहामारिको चपेटमा फसेका छन् । नेपाल पनि प्रभावित देश मध्य एक हुन पुग्यो । कोभिड– १९ को सङ्क्रमण फैलनबाट रोक्नका लागि धेरै देशहरूले लकडाउनको रणनीति लिएका छन् । विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनले कोरोनाको प्रभाव दीर्घकालिन समयसम्म रहिरहने र लकडाउन छिटै हटाएमा यसले विकराल रुप […]
लकडाउन अनुभूति : गाउँमा बस्दा धेरै सहज हुने रहेछ
कोभिड– १९ भाइरस चीनको वुहान सहरमा १७ नोभेम्वर २०१९ मा पहिलो पटक देखिएको हो । यो भाइरस संसारका लगभग सबै देशमा फैलिइ सकेको छ । यस कारण विश्व सामाजिक आर्थिक व्यवस्थामा नै अकल्पनिय असर परेको छ । नेपालको सन्दर्भमा पनि पछिल्ला दिनमा यो भाइरसको फैलावट बढीरहेको छ । मे ७ […]
लकडाउन अनुभूति : गाउँघर नै प्यारो छ
यतिबेला संसारलाई नोबल कोरोना भाइसर ‘कोभिड– १९’ ले बेस्सरी थला पारेको छ । ख्याल ख्यालमै नेपालमा पनि महामारी आइपुग्यो । विकसित देशमा त यति धेरै असर पारेको कोरोना नेपालमा छिरेमा के होला ? सबै सखाप हुन्छ । न प्रविधि, न जनशक्ति न संरचना । धेरैको सोंचाई र भनाई यस्तै थियो […]
कोभिड १९ बारेको त्यो इमेल
चैत ७ गते शुक्रबार विहान भूमिघर आएर कुन कुन पत्रिका आएछन् भनेर हेर्दे थिएँ । कान्तिपुर दैनिकको पहिलो पृष्ठका समाचारमा आँखा अडियो । ‘आवश्यक परे लकडाउन गर्न मोडालिटी बनाइँदै’, ‘भारतमा जनता कफ्र्यु’ र ‘७२ घण्टामै ५० सैयाको अस्पताल’ यस्ता समाचार छापिएका रहेछन । यस्ता समाचारले मन चसक्क भयो । नेपालमा […]
लकडाउन : सदुपयोग र माटोको माया
विक्रम् सम्वत् १९९० सालको भूकम्पबारे हजुरबुबा, हजुरआमाबाट कथा सुनियो । २०४५ सालको भूकम्प एउटा बच्चाका रूपमा त्रास र उत्सुकतासहित अनुभव गरियो । २०७२ सालको भूकम्पको कोलाहल सचेत साक्षी र राहत एवम् पुनर्निर्माण सहयोगीका रूपमा ताजै छ । त्यसमा कयौं आफन्तले ज्यान गुमाए, घरहरू भत्के । भत्केको घर बनाउन लिएको ऋण […]
यसरी फेर्न सक्छ कृषिले काँचुली
केही महिना अगाडिसम्म नागरिक समाज र राजनीतिक वृत्तमा धेरै चलेको गफ ‘युवा जति विदेशमा, खेती बाँझै’ हो ।विश्वव्यापीरूपमा फैलिएको कोरोना भाइरसपछि पत्रपत्रिका र अनलाइमा कृषिका अवसरका विषयमाप्रशस्त पढ्न पाइन्छ ।जस्तै–८० प्रतिशत कामदार नेपाल फर्कन चाहन्छ वा लकडाउन खुल्नासाथ १० लाख गल्फमा काम गर्ने नेपाल आउने तयारीमा छन् । विदेशबाट फर्कनेलाई […]